Zawód fotograf to z jednej strony moja pasja i sposób na życie, z drugiej sposób na biznes. Moja przygoda z fotografią, zapewne podobnie jak u Ciebie, zaczęła się od hobby i powoli przekształciła w firmę, choć stale mam nadzieję, że nie zgubiłem tego co zawsze napędzało mnie do fotografowania, czyli ciekawości świata. To właśnie ona wraz z chęcią rozwoju, pchnęła mnie w objęcia Adobe Lightroom a potem Zalamo, co znacznie zwiększyło efektywność i wydajność naszej pracy. Być może wybór tych dwóch narzędzi podskórnie jest również wyrazem tęsknoty do czasów, kiedy zaczynałem fotografować śluby. Wtedy ich obróbka trwała 3 godziny, gdyż sprowadzała się do odwiedzin w labie, selekcji na miejscu z kilku negatywów i sprawdzeniu czy laborant wprowadził oczekiwane korekty.

fot. Kamil Głowacki

     Od tego czasu zmieniła się technologia i wymagania klientów, zatem musiał się także zmienić sposób pracy. Początki mojej obróbki fotografii cyfrowej to Adobe Photoshop i ciągłe poszukiwania jak przyśpieszyć pracę: budowanie akcji, skryptów itp. Wraz z decyzją o zmianie i rozpoczęciu korzystania z LR, a tym samym zmiany workflow, kolejne sezony zaczęły przynosić oszczędność czasu potrzebnego na pracę przed komputerem, przy jednoczesnym zachowaniu jakości obróbki. Jednak nasze podejście do klienta nie zmieniło się. Nadal, podobnie jak to miało miejsce przy pracy z analogiem, to My decydowaliśmy jakie zdjęcie otrzyma klient i jak będzie wyglądał jego album. Takie rozwiązanie pozwalało zachować większą efektywność w działaniu i było podyktowane między innymi brakiem narzędzia, które pozwalałoby zoptymalizować kontakt z klientem.
Wtedy na horyzoncie pojawiło się Zalamo. Oczywiście pierwsza reakcja „arthysty” to był lęk przed oddaniem swojego „dziecka” w łapy klienta – „Nie, to jest moja wizja i moje zdjęcia. Przecież Para Młoda nie wie co im się podoba 🙂”. No może troszkę przesadziłem, ale mniej więcej takie myśli kłębiły mi się pod moją jakże bujną onegdaj czupryną :). Dwa lata trwało, aż dojrzałem do decyzji by dać Zalamo szanse i wyskoczyć ze swojej strefy komfortu ku obietnicy większych zarobków i jeszcze bardziej zadowolonego klienta :).

fot. Karolina Głowacka

     Droga zmiany workflow i dostosowania swojego myślenia oraz konkretnych procesów w LR trwała dobry sezon. Był to jednocześnie sezon pełen ekscytacji związany z poszukiwaniem nowych rozwiązań, dogadywaniem z zespołem Zalamo drobnych poprawek. Po kilku sezonach z Elą i Andrzejem kontakt z naszym  klientem ślubnym jest mega sprawny jeśli chodzi o wybory zdjęć, a do tego udało się dopracować proces tak, aby część zdjęć była wybierana przez nas. Innymi słowy nic nie straciliśmy, a tylko zyskaliśmy – a konkretnie około 7 tysięcy złotych za dodatkowe zdjęcia w ostatnim sezonie. Do tego: czas ich obróbki absolutnie nie uległ wydłużeniu i nadal rzeczy z pakietu standardowego zajmują nam około 7h, a obróbka pakietów dokumentacyjnych, czyli około 500 zdjęć to 2 godziny pracy.  Nic dodać nic ująć :). Ale jak to wszystko jest możliwe?

fot. Kamil Głowacki

     Podstawą sukcesu jest dobry DAM – Digital Asset Management (System zarządzania danymi cyfrowymi), czyli jeden z podstawowych elementów szybkiej i bezpiecznej pracy nad zdjęciami. W zasadzie zaczyna się już podczas zgrywania zdjęć w odpowiednie miejsce na dysku, do folderu z odpowiednią nazwą i do właściwego katalogu LR. Następnie istotne są sposoby selekcji, oznaczenia (zawsze takie same), kolejno praca z collection, smart collections, przypisywaniem słów kluczowych, wyszukiwaniem tekstu i wiele innych. A to wszystko z automatyczną archiwizacją i zamysłem, gdzie nic nie jest przypadkowe. Niestety nie mam w tym artykule jak opisać Wam całego workflow po kolei, ale chciałbym zwrócić uwagę na kilka aspektów, które ważne są dla jednoczesnej pracy w LR i Zalamo. Tych kilka prostych rzeczy ułatwi Wam znacząco życie.  Przyjrzyjmy się im bliżej.

fot. Kamil Głowacki

    Załóżmy na chwilę roboczo, że mamy kolekcję poukładanych zdjęć, które chcemy przekazać klientowi do wyboru. U nas pierwsze ok 100 to nasze portfolio, które z góry zaznaczamy w Zalamo jako wybrane. Klient o tym wie i wie również, że zdjęcia wybiera z pozostałej liczby udostępnionych plików. Dlatego u nas w katalogu LR, w collection set przypisanej do danego ślubu (lub innej sesji) znajdziecie kolekcję o nazwie „ZALAMO” ze wszystkimi plikami jakie klient otrzymuje w selekcji Zalamo. Ważne jest jednak to jak nazwiemy pliki w tym katalogu. Wszyscy przecież chcemy, żeby nasza późniejsza praca z plikami była łatwa i szybka.

• Po pierwsze, nie powinno się używać polskich znaków w nazwach plików, gdyż może to spowodować niemożność przeszukania naszej bazy zdjęć przez niektóre programy.
• Po drugie, nie powinniśmy używać spacji w nazwie to również może powodować kłopoty z użytkowaniem plików.
• Po trzecie, nazwy powinny przyrastać w sposób umożliwiający ich ułożenie przez program według nazwy z zachowaniem oczekiwanej przez nas kolejności. Czyli jeśli numerujemy pliki na przykład 4 cyframi to robimy to zgodnie ze wzorcem 0001, 0002, …, 0122, …., 2350. Popularnym błędem jest nazywanie plików w poniższy sposób 1, 2, 3, …, 11, 12, … 110, …. 1110 w takiej sytuacji pliki zaczynające się od jedynki zostaną ułożone obok siebie.

     Trzymając się tych zasad otrzymujemy prosty i klarowny system nazewnictwa plików, co pozwala z łatwością filtrować nasz materiał celem wyświetlenia zdjęć wybranych przez klienta w Zalamo w naszym katalogu Lightrooma. Dla przypomnienia: robimy to klikając w interesującej nas selekcji Zalamo „eksport/eksport do LR” co spowoduje wyświetlenie się nazw plików w formie tekstowej. Należy je skopiować, a następnie aby wyświetlić wybrane zdjęcia w LR, używamy filtrowania plików po nazwie dla interesującego nas folderu, ustawiając w opcjach „filname-contains”. Jeśli nasze pliki mają indywidualne  nazwy tak jak zostało to opisane wyżej, natychmiast otrzymujemy wynik w postaci wybranych przez klienta zdjęć. Jest to rozwiązanie najprostsze.

fot. Kamil Głowacki

      Oczywiście nasze workflow zakłada jeszcze właściwe poukładanie zdjęć w folderach o określnych, indywidualnych nazwach, odpowiednią strukturę folderów zdjęć po selekcji i kolejność zdjęć z uwzględnieniem tych, które będą używane w portfolio i dokładnie opisane słowami kluczowymi. To znacznie ułatwia pracę i niezmiernie ją porządkuje – dokładnie wiemy co gdzie jest i gdzie znaleźć dane zdjęcie, w którym katalogu, na którym dysku, w jakim folderze i podfolderze. Bardzo dobrze też wiemy, gdzie znajdują się jego kopie zapasowe :). Niemniej dla samej pracy z Zalamo warto pamiętać o tych kliku prostych zasadach, żeby potem nie musieć „z palca” szukać zdjęć wybranych przez klienta.

      Najczęściej spotykanym błędem jest chyba pozostawianie nazw plików jakie generuje aparat. Oznacza to, iż pracując tylko na jednym body i wykonując 3500 tysiąca zdjęć na zleceniu już po trzecim ślubie uzyskujemy pliki o tej samej nazwie co zdjęcia z pierwszego zlecenia. Dzieje się tak dlatego, że numeracja zdjęć w aparacie najczęściej resetuje się po liczbie 9999 i zaczyna „liczyć” od nowa. Jeśli pracujemy na dwa body i nie spersonalizowaliśmy swoich puszek pod kątem nadawania indywidualnej nazwy może się zdarzyć, że bardzo szybko pojawiają się 4 pliki o tej samej nazwie. Jeszcze trudniejszą sytuacją jest, kiedy aparaty resetują się w nieco innym czasie i tak w trakcie jednego ślubu otrzymujecie zdjęcia z przygotowań i oczepin o tej samej nazwie w ramach jednego zlecenie.  A zatem do boju!

fot.  Karolina Głowacka

Jakie są zatem możliwe scenariusze pomyłek w systemie, gdzie używamy LR i  Zalamo?

Scenariusz 1
Sytuacja: fotograf korzysta z nazw plików przydzielonych przez aparat, w ramach jednego zlecenia nazwy się nie powielają, ale w ramach wszystkich zleceń znajdujących się w katalogu LR występuje sytuacja dublowania nazw.

     Wykorzystując wówczas jedynie kryterium nazwy pliku otrzymamy wynik pokazujący wszystkie zdjęcia z katalogu LR o wyszukiwanej nazwie. Rozwiązaniem tego problemu może być zawężenie przeszukiwania zdjęć do tych znajdujących się w folderze ze zleceniem (pamiętajmy o rozróżnieniu katalogu i folderu, które dla LR jest istotne). Możemy to wykonać na dwa sposoby:

a) Używając „smart collections”. Aby je wykorzystać do tego działania najpierw w menu tworzenia smart collection określamy kryteria filtrowania wskazując folder, który będzie filtrowany oraz w kolejnym punkcie podając nazwy zdjęć skopiowane z panelu klienta. Jako wynik otrzymujemy gotową kolekcję zdjęć wybranych przez klienta. Swoją drogą, pamiętajcie też, że smart collection możemy używać jako zaawansowany filtr, który odpowiednio napisany będzie mógł na przykład śledzić postępy w naszej obróbce, jak również będzie wskazywał ile pracy jeszcze przed nami i czy może warto wyłączyć FB 🙂

b) Podświetlając odpowiedni folder i przeszukując zdjęcia. W tym rozwiązaniu zaczynamy od ręcznego wybrania folderu, który zawiera zdjęcia z konkretnego zlecenia, następnie używając filtra text z górnego paska, filtrujemy nasze zdjęcie. Otrzymany wynik musimy zapisać w postaci zwykłej kolekcji aby nie musieć powtarzać czynności filtrowania za każdym razem, kiedy będziemy potrzebowali dostępu do tych konkretnych zdjęć. Jeśli nie otrzymacie żadnego wyniku sprawdźcie czy w ustawieniach preferencji filtra nie jest zaznaczona opcja „contains all” oznacza to wówczas, że LR będzie starał się odnaleźć plik, który w swojej nazwie zawiera wszystkie skopiowane z Zalamo nazwy. Prawidłowym ustawieniem jest tu ustawienie „contains”.

Scenariusz 2 
Sytuacja: fotograf korzysta z nazw plików przydzielonych przez aparat,w ramach jednego zlecenia nazwy się powielają. 

      W takiej sytuacji po zastosowaniu jednego z  rozwiązań ze scenariusza 1 otrzymamy wynik zawierający wszystkie pliki o danej, powielonej nazwie.
Niestety rozwiązaniem  jest jedynie „ręczne” sprawdzenie, które zdjęcia klient realnie wybrał w swojej galerii.

Scenariusz 3 
Sytuacja: fotograf korzysta z nazw plików przydzielonych przez aparat, w ramach swojego workflow fotograf zmienia nazwy plików na sekwencyjne według modelu 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, …, 11, 12, 13, … 111, 112. Dla każdego zlecenia. 

      Przy takim postępowaniu jeśli będziemy chcieli skorzystać z możliwości filtrowania zdjęć po nazwach wyeksportowanych z panelu Zalamo przy użyciu smart collection czy zwykłego filtrowania, otrzymamy wynik w postaci wszystkich zdjęć, które w swojej nazwie zawierają na przykład 1. Co oznacza, iż szukając zdjęcia o numerze 1 otrzymamy także jako wynik zdjęcia o numerach, 11, 12, 13, …, 21, 111, 112 itp.
Rozwiązanie to nigdy nie używać takiego wzoru nazw plików. Jest on zupełnie nie przydatny jeśli weźmiemy pod uwagę zarządzanie naszymi danymi :). Jeśli właśnie zaczynacie i tak macie nazwane zdjęcia które chcecie wysłać w selekcji do klienta aby dokonał wyboru to zmieńcie to natychmiast. Inaczej czeka Was ręczne zaznaczanie wybranych zdjęć w LR.

      Opisane przeze mnie sytuacje to dość częste przypadki błędów w workflow i braku spersonalizowanego pod siebie systemu zarządzania danymi (DAM). Jeśli pracujecie dla wielu klientów i wykonujecie w ciągu roku dziesiątki tysięcy zdjęć, to z pewnością potrzebujecie dobrego sytemu do zorganizowania Waszej pracy. Dla nas takim system od lat jest Adobe Lightroom, który łączy w sobie możliwości obróbki zdjęć z bazą danych służącą do ich katalogowania, oraz Zalamo, które pozwala nam w szybki i przyjemny sposób przesłać zdjęcia do naszych klientów, a następnie łatwo je zidentyfikować aby przystąpić do dalszej obróbki. Że o dodatkowych zarobkach i oszczędności czasu nie wspomnę  :).

 

 

Autor: Kamil Głowacki www.lightroom.ukrytewkadrze.pl

Od lat prowadzi szkolenia z Lightroom.
Fotografuje.
Eksperymentuje jak rozwijać się w branży jaką jest Fotografia.

Karolina Magnowska to jedna z osób, które co tu dużo mówić… Budzą spore zainteresowanie w świecie fotografów. Zwłaszcza w fotografii dziecięcej. Nieoficjalnie koszalinianka jest przez niektórych nazywana „Królową minisesji”. Czas więc na prawdziwie królewski i wyjątkowy wywiad!

W branży foto siedzisz od wielu lat. W sumie… Jak to się stało, że właśnie fotografia?
– To wszystko przez tych facetów. To był trudny okres w moim życiu. Zostałam na lodzie z 2 małych dzieci, a mój majątek został nieuczciwie przejęty. Został mi tylko aparat w ręku. Na rozprawie rozwodowej usłyszałam: „Proszę sobie wyobrazić, że ona chce zostać fotografem i zarobić tak na dzieci. Przecież to absurd.” No to się zaparłam i ze wspólnikiem otworzyłam zakład foto, który funkcjonuje już 17 lat. W 2009 roku kiedy nasze drogi się rozchodziły usłyszałam od niego: „I ty chcesz na zdjęciach dzieci zarobić?? Z tego nie da się wyżyć.” A ja byłam pewna, że fotografia rodzinna to przyszłość. I się nie myliłam. Także, gdyby nie ci faceci… A tak na poważnie to zdjęcia klasowe, z wycieczek, z balików sprzedawałam już w 6 klasie szkoły podstawowej. Siedziałam z tatą w kibelku i robiliśmy po 10-20-30 odbitek każdego ujęcia. To były czasy. Zawsze sobie zarobiłam trochę grosza na znaczki, które wtedy namiętnie kolekcjonowałam.

Pierwszy kontakt z Zalamo też przez faceta, prawda? Jak zaczęła się Twoja przygoda z Zalamo?
– A już dokładnie nie pamiętam, ale na pewno byłam pyskata na jakiejś grupie foto i Andrzej mnie zaczepił na priv. Zalamo było w fazie budowy i chciał skonsultować pewne pomysły. W sumie do tej pory czasem sobie gadamy o przyszłości programu. Gadamy jak mam czas, czyli rzadko.

A co dla Ciebie jest najważniejsze w Zalamo? 
– Zalamo ułatwia mi pracę, organizuje ją, dzieli na etapy. Dzięki niemu szybciej obsługuję klientów, mam ich całą historię, dane kontaktowe. Łatwo mi przekazywać ujęcia, wysyłać szybkie notki, dodawać znak wodny. Myślę, że Zalamo skraca minimum dwukrotnie pracę związaną z obsługą klienta. Ostatnio dowiedziałam się, że klienci sobie wchodzą na stronę i oglądają swoje zdjęcia sprzed 3 lat. Jak się zmieniali, jakie sesje były. To takie miłe, że Zalamo jest dla nich jak album. Niby tylko program, a pozwala cofnąć się w czasie.

Masz… dość ciekawą renomę osoby, która prosto z mostu mówi co sądzi o rynku i branży. A zwłaszcza jeśli chodzi o podejście do zarabiania na fotografii. To jak to jest? Gdzie w tym biznesie jest miejsce na artyzm?
– Ten temat wałkuję z wieloma osobami od lat. Czasem mi żyłka pęka i dyskusja wymyka się spod kontroli. Na wielu grupach foto „siedzą” fotografowie, którzy w większości przypadków robią to zarobkowo. Nie dlatego, że mają taką potrzebę czynienia dobra na ziemi tylko dlatego, że za robienie zdjęć chcą brać kasę od klientów i biorą. Jeżeli fotograf bierze kasę za zdjęcia staje się przedsiębiorcą, a przestaje być hobbystą. I tu pojawia się problem, bo wiele osób nie ma zielonego pojęcia o prowadzeniu przedsiębiorstwa. W wielu przypadkach sprowadza się to do zrobienia nielegalnego konkursu na FB, wrzuceniu posta z ofertą i masowego atakowania fanów setkami zdjęć każdego dnia, najczęściej takich samych przez miesiąc.
A gdzie artyzm? Jako przedsiębiorca badam popyt, planuję działania, sprawdzam konkurencyjność mojej oferty. Nie wystawiam swoich zdjęć w galerii sztuki, dlatego nie rozpatruję konkretnego ujęcia jako dzieła artystycznego. Poza tym, nie znam ARTYZMU, który sprzedaje się na poziomie 20-30-50 zł za sztukę. Można to nazwać rękodziełem, ale nie ARTYZMEM. Inna sprawa jest taka, że w Polsce mamy tylko kilku artystów z prawdziwego zdarzenia. Reszta fotografów to osoby z większym lub mniejszym zmysłem artystycznym, którzy mniej lub bardziej udolnie kopiują, miksują, inspirują się dziełami innych fotografów. Najczęściej „kopiują Pinteresta”. Ten facet to ma łeb! Z drugiej strony bardzo trudno być wyjątkowym, skoro liczba dostawców akcesoriów w Polsce jest ograniczona. Aliexpres został opanowany przez wszystkich, łącznie z klientami, a dostawa z zagranicy na razie zbyt droga.
Dlatego utarło się, że ten kto robi minimalizm, jest bardziej PRO i ART, a ten co robi na bogato to bardziej takie Disco Polo. Tylko, że ten rodzaj zdjęć naprawdę się dobrze sprzedaje i ma wielu odbiorców. I to chyba najbardziej boli tych, którzy mimo wszystko chcieliby sprzedać swoją wizję większej liczbie ludzi, ale się nie da.
Żeby to zobrazować: w naszym mieście jest filharmonia. Wszystkie bilety, nawet drogie, zawsze wykupione. W filharmonii pracują artyści, którzy wiele lat uczyli się w ważnych szkołach, dzień w dzień szkolili swój warsztat, czynią cuda, a ludzie w pięknych drogich sukniach i smokingach słuchają ich z otwartymi buziami. Niestety pracownicy ci niedawno prowadzili strajk w sprawie podwyżek.
Mamy też giełdę, na której ludzie: rolnicy, bezrobotni, panie domu, dzieci sprzedają towary wystawiając je na leżakach, w namiotach, na masce aut. Uwierz mi, nigdy nie widziałam aby ci ludzie strajkowali. Ba! Oni się nawet wystawiają jak jest deszcz. Obsługują wszystkich, którzy przyjdą. I tych biednych i bogatych. Ważne, że po całym dniu mają kasę w kieszeni.
Problem wielu fotografów w Polsce polega na tym, że „filharmonia” chce zachować swoje standardy, ale chce zarabiać jak „giełda”. No i naprawdę bardzo rzadko to się udaje. Musi być spełnionych wiele warunków, które nie zawsze zależą od fotografa.

To skoro już przy biznesie jesteśmy. Teraz zaczynamy największy sezon na minisesje… Lubisz tę formę? 
– Lubię. Cały swój biznes oparłam na mini sesjach. Od dwóch lat obserwuję zmiany na rynku. Jest coraz trudniej. Na forach głośno o tym mówiłam, ale nie zatrzymałam lawiny nowych fotografów. Musiałam skapitulować i zająć się swoim biznesem, a nie branżą. Od roku zmieniłam strategię działania. To odpowiedź na to co dzieję się na moim rynku. Pomimo tego, że byłam szykanowana publicznie, moje przedsiębiorstwo do października osiągnęło 85% wzrostu przychodu w stosunku do poprzedniego roku. Mamy sezon. Myślę, że zrobię najwięcej sesji świątecznych w Polsce. Ta forma jest wygodna i dla mnie, i dla moich klientów. Pomimo złej sławy, mini sesje pozwalają na rozwój. Wymuszają ciągłe zmiany, a co za tym idzie zmuszają do myślenia i pobudzają wyobraźnię. Klienci bardzo je lubią, bo mają coraz mniej czasu dla siebie. Dzieci są „bardziej wymagające i niecierpliwe” dlatego szybkie zdjęcia u mnie naprawdę się sprawdzają. Kto chce mieć spokój i czas wyłącznie dla siebie bez problemu może w ciągu roku wykupić pełne sesje. Po prostu znalazłam sposób na różnych klientów i to mi daje poczucie bezpieczeństwa w tym biznesie.

Ok, to tak wprost, ile w tym roku? Minisesji świątecznych?
-Chyba teraz będzie koło 270 zapisów, ale liczba końcowa będzie zapewne inna. Część osób odpadnie, część zachoruje, inni się jeszcze dopiszą. Pod koniec grudnia będę wiedziała ile w końcu sesji zrobiłam.

Biznes biznesem… Ale kasa ma nam pozwalać spełniać marzenia. Jakie jest Twoje? Takie wiesz… największe?
– Za 11 lat mój najmłodszy syn wyjdzie z domu. Planujemy wyprowadzić się z miasta w takie miejsce, skąd będę widziała zachody słońca i będę mogła je fotografować jak kiedyś. Zabierzemy ze sobą rodziców i zbudujemy dla nich oddzielny mały domek, gdzie będę mogła się nimi opiekować na starość. Nasz dom wcale nie ma być duży, ale musi stać na dużej działce, aby nasze wnuki miały gdzie się bawić.
No wiesz.. taki domek z gankiem, domkiem na drzewie, huśtawkami, zaczarowanym ogrodem i całą rodziną razem.

Przyznaję, że obserwując Twoje wypowiedzi na grupach, spodziewałam się raczej w pierwszej kolejności szalonych eskapad na równik! Czegoś maksymalnie energetycznego, bo uchodzisz za „ludzia z ADHD”
-Takie eskapady to nie są marzenia! Takie rzeczy się po prostu realizuje na bieżąco, a nie marzy o nich. Dom… to coś większego, nie tylko zwykła „rzecz”. Na niego się czeka.. obmyśla wygląd.. dopracowuje każdy element wnętrza i otoczenia. Marzenie to coś czego nie można kupić za 2-3 miesiące pracy.

Karolina, Twoja praca to nie tylko bieganie z aparatem, prawda? Zajmujesz się również…
– Obecnie niczym innym. Mam zakład foto, a w nim zmiany kadrowe, nowe duże studio, sprzedaję tła fotograficzne Pastelowe Marzenia, które są chyba najbardziej cenionymi tłami w Polsce, prowadzę warsztaty foto i mam 3 dzieci z wiecznymi problemami. Taki istny ARMAGEDON. Jeżeli ktokolwiek miałby czas na robienie czegoś innego to ja chcę go poznać. Jestem w takim punkcie rozwoju swoich przedsiębiorstw, że nie mam czasu na nic innego poza leżeniem i oglądaniem filmów. Cała sytuacja była przez rok planowana, liczyłam się z takim stanem rzeczy. Wszystko idzie płynnie, dlatego brak czasu nie stanowi problemu, bo to wyłącznie kolejny etap zmian. Od stycznia wracam do systemu sprzed 2 lat. 3 tygodnie pracy, tydzień odpoczynku. Wtedy będę miała czas na moje Diablo, na wypady za miasto, może ciasto upiekę.. Zresztą.. o co Ty się pytasz pracoholika. Za dużo wolnego czasu to nowe pomysły.. może nowa firma.. Ważne aby zdrowie było.. zwłaszcza dzieci.. reszta zawsze jakoś się poukłada.